Экскурсія пачынаецца ад цэнтральнай плошчы горада, дзе бралі свой пачатак асноўныя вуліцы Ашмян, сваё месца на плошчы займалі дзяржаўныя ўстановы, ратуша, рынак, а акружалі плошчу храмы — сведкі старажытнай гісторыі.
Храм Уваскрасення Хрыстова ўзведзены ў 1883 г. на месцы дамініканскага касцёла Святой Троіцы. Будынак храма арганічна ўпісваецца ў гістарычны цэнтр горада і дае магчымасць захаваць цэлы
фрагмент гарадской забудовы канца ХІХ – пачатку ХХ ст. Сёння, як і ў былыя часы, касцёл Святога Міхаіла Архангела з’яўляецца дамінантай архітэктурнай забудовы гарадскога цэнтра, а яго вежы даўно сталі сімвалам горада і арыенцірам для многіх падарожнікаў.
Сінагога пабудавана ў стылі класіцызму на мяжы ХІХ і ХХ стагоддзяў з характэрным мінімумам дэкаратыўнага і пластычнага аздаблення.
“Сцяжынкамі Францішка Багушэвіча”
Падчас экскурсіі вы пазнаёміцеся з гісторыяй жыцця класіка беларускай літаратуры Ф.К.Багушэвіча. Экскурсія пачынаецца з экспазіцыі Ашмянскага краязнаўчага музея імя Ф.К.Багушэвіча, дзе захоўваюцца асабістыя рэчы паэта. У мястэчку Жупраны, на цэнтральнай плошчы ўсталяваны помнік паэту скульптара Заіра Азгура. Побач з касцёлам Святых Апосталаў Пятра і Паўла, фундатарам якога быў і Багушэвіч, знаходзяцца могілкі, дзе паэт пахаваны.
“Скарбы зямлі Ашмянскай”
(Маршрут Баруны-Гальшаны-Ашмяны)
Экскурсія знаёміць нас з мястэчкам Баруны, якое з’яўлялася цэнтрам
асветніцтва на Ашмяншчыне. На плошчы ўзвышаецца велічны касцёл у імя Святых Апосталаў Пятра і Паўла. Ён з першага погляду прыцягвае ўвагу сваёй асіметрычнасцю, плаўнасцю ліній і манументальнасцю. Тут знаходзіцца ікона Маці Божай Барунскай, якая лічыцца цудадзейнай. У храме знаходзіцца крыніца са святой вадой. У Барунах вы наведаеце могілкі Першай сусветнай вайны і перапахаванне экіпажа самалёта No16 «Ілля Мурамец».
Потым мы пазнаёмімся з традыцыяй шанавання валуна “Нявесцін камень”, а далей наша падарожжа ляжыць праз пункт “Тупішкі” Дугі Струвэ да рэзідэнцыі Паўла Стэфана Сапегі ў мястэчку Гальшаны,
і завершыце вы яго ў старажытным горадзе Ашмяны, вядомым з 1341 года.
